Zaburzenia somatoformiczne (pod postacią somatyczną) to stany charakteryzujące się skargami na dolegliwości fizyczne lub inne ułomności występujące bez jakichkolwiek dowodów fizycznej patologii, które mogłyby je potwierdzić. Pomimo różnorodności klinicznych przejawów - od ślepoty do paraliżu - posiadają one jedną główną cechę. Wszystkie są wyrazem psychologicznych trudności wyrażających się w postaci problemów medycznych, które przy dokładnym badaniu nie mogą być udokumentowane. Ważny dla tych zaburzeń jest fakt, że dotknięte nimi osoby nie symulują objawów i nie próbują oszukiwać. Najczęściej szczerze i głęboko wierzą, że coś jest nie tak, jak trzeba z ich zdrowiem.
Dzisiaj już powszechnie wiadomo, że negatywne myślenie i nastawienia, nadmierna niezależność, wywołane stresem osłabienie immunologiczne i zagrażający zdrowiu styl życia mogą negatywnie płynąć na biologiczną integralność człowieka. Te czynniki psychogenne są istotne w przyczynach niezwykle powszechnych i czasem zagrażających życiu stanów fizycznych. Na najbardziej ogólnym poziomie, wpływ czynników psychologicznych na zdrowie przejawia się w nadmiernych reakcjach autonomicznego układu nerwowego na sytuacje stresowe. Efektem takiej reakcji jest czasem bezpośrednie uszkodzenie organów wewnętrznych. Liczne badania wskazują również, że wyzwania psychologiczne, w tym negatywie emocje, mogą nadwątlić zdolność układu immunologicznego do reakcji, czyniąc osobę bardziej podatną na czynniki chorobotwórcze. Ryzyko choroby somatycznej wzmacniają także szkodliwe nawyki i styl życia, jak palenie papierosów, alkohol i ryzykowne zachowania i praktyki. Psychogenna podatność na konkretne choroby może mieć specyficzną naturę. Niepokojący zasięg występowania powracających bólów głowy oraz chorób: nadciśnieniowej i niedokrwiennej (wieńcowej) serca zdaje się być połączony z chronicznymi negatywnymi emocjami. Typ osobowości A lub raczej jego ogólny składnik, jakim jest wrogość – został już uznany za niezależny czynnik ryzyka, często śmiertelnej choroby wieńcowej serca.
Przyczyny biologiczne chorób somatycznych:
- czynniki genetyczne-różność alleli genu w receptorze dopaminy-4(D4)
- interakcje społeczne-styl życia, szczególnie w młodym wieku, jest uważany za czynnik hamujący lub katalizujący ryzyko genetyczne wystąpienia choroby
- różnice w reaktywności autonomicznej i somatycznej-każdy z nas ma znacząco różny temperament. Zatem nasze reakcje na różne czynniki stresujące(stresory) jest bardzo indywidualna. A ta mniej lub bardziej odbija się na zdrowiu „słabych ogniw” w naszym organizmie.
- zakłóceni równowagi fizjologicznej- jeżeli z jakiś przyczyn zaburzona zostaje homeostatyczna regulacja(z siedzibą w mózgu) organizmu, wówczas mechanizmy kontroli i regulacji pobudzenia autonomicznego układu nerwowego mogą zawodzić.Wówczas emocjonalna reakcja jednostki będzie na stresor zbyt intensywna, a równowaga fizjologiczna nie zostanie odzyskana w przewidywanym czasie po wystąpieniu tej sytuacji.
Przyczyny psychospołeczne chorób somatycznych
Chociaż panuje powszechne przekonanie, że czynniki psychologiczne odgrywają ważną rolę jako źródło wielu chorób, wciąż jednoznacznie nie ustalono, jakie to konkretnie czynniki i jak akcentują swe wpływy. Poza tym badania w tej dziedzinie są niewystarczające, a ich wyniki czasami sprzeczne. Naukowcy badają charakterystykę osobowości,w tym: niezdolność do przyswojenia właściwych wzorców radzenia sobie w sytuacjach życiowych, związki interpersonalne i uczenie się dysfunkcji biologicznych.
- cechy osobowości-pewnym jest, że wysiłki naukowców w celu rozpoznania bardziej określonych typów związków między charakterystyką osobowości i konkretnymi chorobami zawodzą w obliczu różnorodności ludzi i ich chorób. Trudno jest określić złożony związek między cechami konkretnej osobowości i procesami chorobowymi, choć jest on niezwykle istotny. Jedynym pewnym wnioskiem, jest ten, że poszczególne czynniki osobowości są słabo, ale znacząco powiązane z występowaniem konkretnych chorób.
- relacje interpersonalne-destrukcyjne skutki dla zdrowia stresujących wzorców interpersonalnych są powszechnie znane. I tak bycie związku, w którym obie strony wzajemnie się wspierają, jak w dobrze funkcjonujących rodzinach, jest znaczącym czynnikiem dla utrzymaniu zdrowia fizycznego jego wszystkich uczestników. Zatem dobry system wsparcia społecznego znacznie przyczynia się do utrzymania dobrego zdrowia i na odwrót - samotność i poczucie osamotnienia prowadzi do wielu chorób i śmierci.
- uczenie się chorób-jest rzeczą oczywistą, że rozwój symptomu fizycznego choroby można zapoczątkować sugestią i utrzymać ten stan dzięki wtórnym zyskom, czyli pośrednim korzyściom wynikajacych z zachowań chorobowych. Dziecko, któremu często pozwala się opuszczać lekcje z powodu problemów żołądkowych, może nauczyć się trzewnych reakcji chronicznej niastrawności. Zatem wpływ suestii na autonomicznie sterowaną reakcję staje sie oczywisty. Wydaje się, że niektóre zaburzenia fizyczne mogą wystąpić i utrzymywać się tak samo jak inne wzorce zachowań.
Powszechnym czynnikiem w wielu chorobach somatycznych uwarunkowanych psychospołecznie jest niezdolność jednostki do właściwego radzenia sobie ze stresującą sytuacją życiową.
Przyczyny społeczno-kulturowe chorób somatycznych:
- choroby cywilizacyjne-każde warunki społeczno-kulturowe, które znacznie zwiększają poziom stresu, sieją spustoszenie biologiczne w organizmie ludzkim i prowadzą do zwiększenia podatności na choroby i inne probleny natury fizycznej i psychicznej. Występowanie konkretnych zaburzeń, zarówno fizycznych, jak i psychicznych, jest odmienne w różnych społecznościach, warstwach tej samej społeczności oraz mają one różny przebieg w czasie.
W razie wystąpienia choroby powinny być zawsze brane pod uwagę czynniki biologiczne, łącznie z genetyczną podatnością, nadmierną reaktywnością autonomiczną i możliwym osłabieniem organów, niezależnie od przekonujących dowodów dotyczących wpływów psychologicznych na jej rozwój. Leczenie psychogennych chorób somatycznych powinno rozpoczynać się od dokładnego zbadania natury i powagi danej patologii organicznej. Ponieważ ta ostatnia może postępować i w efekcie zagrażać życiu pacjenta. A taka sytuacja musi wymagać natychmiastowej interwencji medycznej w celu zatrzymania lub odwrócenia zmian w ogólnym zdrowiu . Kiedy stan pacjenta zostanie ustabilizowany pod względem medycznym, należy opracować strategie terapii służących uzyskaniu pozytywnej i trwałej zmiany tych czynników psychospołecznych i społeczno-kulturowych, które implikują rozwój i trwanie stanu chorobowego.
ZABURZENIA SOMATOMORFICZNE
Jeśli nasza odpowiedź nie satysfakcjonuję Cię, skonkretyzuj pytanie i przeslij je z zakładki "KONTAKT".