Mania stanowi przeciwieństwo depresji. Są takie przypadki, że bywają one ze sobą ścisłe powiązane, a u niektórych pacjentów obserwuje się obydwa stany jednocześnie. Nasilenie zaburzeń dwubiegunowych może być łagodne, umiarkowane lub poważne. Łagodne do umiarkowanych formy tego zaburzenia nazywamy „cyklotymią”, a umiarkowane do poważnych określamy mianem „zaburzenia dwubiegunowego”. Wg klasyfikacji DSM-IV wyróżniamy:
Depresja w cyklotymii
Obecnie lub w ciągu ostatnich dwóch lat pacjent przeżywa epizody podobne do dystymii oraz jeden lub więcej epizodów hipomanii, charakteryzujących się stanami podwyższonego nastroju, ekspansywnością lub rozdrażnieniem, ale nie o nasileniu psychotycznym.
Depresja w dwubiegunowym zaburzeniu afektywnym I
Pacjent przeżywa epizod wielkiej depresji (jak w przebiegu wielkiej depresji) i ma za sobą, co najmniej jeden epizod manii.
Depresja w dwubiegunowym zaburzeniu afektywnym II
Pacjent przeżywa epizod wielkiej depresji i ma za sobą, co najmniej jeden epizod hipomanii.
Depresyjnej fazie cyklotymii towarzyszy nastrój przygnębienia, nieodczuwanie przyjemności i utrata zainteresowania zwykłymi czynnościami i rozrywkami. Ponadto występują zaburzenia snu (za mało lub zbyt dużo snu); niski poziom energii; poczucie nieprzystosowania; zmniejszona wydajność; gadatliwość i przewrażliwienie; wycofanie się z życia towarzyskiego; [graniczenie czynności sprawiających przyjemność, w tym zmniejszone zainteresowane seksem; pesymistyczne oceny i rozpamiętywanie; skłonność do płaczu. Jednakże liczba i nasilenie objawów fazy depresyjnej j przebiegu cyklotymii nie upoważnia do rozpoznania wielkiej depresji (podobnie jak nie jest ona rozpoznawana w przypadku dystymii niespełniającej warunku ciągłego)
Objawy hipomaniakalnej fazy cyklotymii zasadniczo są przeciwieństwem objawów dystymii, poza tym, że zakłócenie snu zawsze polega na jego skróceniu i zmniejszonym zapotrzebowaniu na sen. Tak jak w przypadku afektywnego zaburzenia dwubiegunowego, nie ma widocznej przyczyny nagłej zmiany nastroju, a między epizodami mogą występować długie okresy normalnego funkcjonowania. Do rozpoznania cyklotymii upoważnia, co najmniej dwuletni okres, w którym pojawiają się liczne epizody hipomaniakalne i depresyjne (w przypadku dzieci i młodzieży wystarczy eden rok).
Wielu klinicystów uważa, że cyklotymia jest jedynie łagodną formą afektywnego zaburzenia dwubiegunowego. Jednak wyniki badań(Goplerud, Depue, 1985; Klein, Depue, 1984; Klein, Depce, Slater, 1985; 1986) sugerują, że osoby cierpiące na cyklotymię wyróżnia typ osobowości charakteryzującej się pewnymi cechami cyklotymii, które można stwierdzić nawet wówczas, gdy nie rozwijają się epizody hipomaniakalne czy depresyjne. Cyklotymia polega, zatem na silnych wahaniach nastroju, które w swoich skrajnych stanach powodują zachowania nieprzystosowane, jednakże nie są one wystarczająco nasilone, by uzasadniało to rozpoznanie poważnego zaburzenia.
Zaburzenie afektywne dwubiegunowe (dawniej choroba maniakalno-depresyjna) to stwierdzenie przebycia przez pacjenta przynajmniej jednej fazy manii. Każdy nawrót, zależnie od cechy głównej epizodu, może być zakwalifikowany, jako depresyjny, maniakalny lub mieszany. Epizod mieszany charakteryzuje się jednoczesnymi lub naprzemiennie występującymi objawami manii i wielkiej depresji.
Symptomy fazy depresyjnej zaburzenia dwubiegunowego zazwyczaj nie różnią się klinicznie od cech wielkiej depresji, (chociaż niektóre badania depresji w przebiegu zaburzenia dwubiegunowego wykazują u pacjentów większe spowolnienia psychoruchowe, częściej występującą hipersomię (wydłużony czas snu) i przejadanie się (Cassano i in., 1992; Whybrow, 1997). Jednak podstawową cechą wyróżniającą afektywne zaburzenie dwubiegunowe jest przeplatanie się epizodów depresyjnych i maniakalnych.
Nasilonym objawom manii w dwubiegunowym zaburzeniu często towarzyszy znaczne pogorszenie funkcjonowania zawodowego i społecznego. Nastrój jednostki w czasie trwania epizodu manii jest euforyczny i ekstensywny, często przerywany wybuchami niepohamowanego gniewu, a nawet przemocy, spowodowanymi odmową podporządkowania się jej planom i oczekiwaniom. Do rozpoznania mani upoważnia utrzymywanie się takiego stanu przynajmniej przez tydzień. W tym czasie muszą się ujawnić nie mniej niż trzy z następujących objawów:
- wzmożona aktywność zadaniowa powiązana z brakiem zmęczenia
- gonitwa myśli lub subiektywne poczucie ich przyspieszenia
- roztargnienie (trudności z koncentracją)
- wzmożona potrzeba mówienia lub pisania
- znacznie zmniejszone zapotrzebowanie na sen
- zawyżona samoocena
- poczucie wyższości
- nieuzasadnione poczucie mocy, wielkości i siły
- zachowania bezceremonialne, lekkomyślne, niedocenianie ryzyka
- odrzucenie wszelkich hamulców kulturowych i społecznych
- rozrzutność, nierozważne inwestycje finansowe
- ryzykowne zachowania seksualne.
Ludzie cierpiący na dwubiegunowe zaburzenia afektywne w pewnym sensie są bardziej nieszczęśliwi niż ci, u których zdarzają się epizody wielkiej depresji. Przeciętnie występuje u nich więcej epizodów choroby niż u osób z zaburzeniem jednobiegunowym. Faktem jest, że ponad 90% chorych, którzy przeszli jeden epizod maniakalny, będzie miało również dalsze epizody. Przynajmniej u 5% - 10% pacjentów z dwubiegunowymi zaburzeniami afektywnymi w ciągu jednego roku występują, co najmniej cztery epizody maniakalne lub depresyjne – taki wzorzec przebiegu choroby nazywamy szybkimi zmianami cyklu. W rzeczywistości pacjenci, u których choroba przebiega zgodnie z tym wzorcem najczęściej mają dużo więcej niż cztery epizody rocznie. c.d.n.
AFEKTYWNA DWUBIEGUNOWA
Jeśli nasza odpowiedź nie satysfakcjonuję Cię, skonkretyzuj pytanie i przeslij je z zakładki "KONTAKT".